Wieś położona na prawym brzegu Obry, 14 km na płd. zach. od Wolsztyna przy szosie do Sulechowa.
Dawniej istniały Kopanica Wielka i Mała (dziś Wielka Wieś i Mała Wieś), obok których przed 1246r. książę śląski Bolesław Rogatka zbudował na lewym brzegu Obry gród Kopanica. Od wykopanych wówczas umocnień urobiona została nazwa miejscowości. W 1338 roku gród ten opanował król Kazimierz Wielki. Przy grodzie, który później został zniszczony i ślad po nim zaginął, powstała osada targowa, położona na przeciwległym brzegu rzeki. W XV w. uzyskała prawa miejskie. W 1641 r. starosta kopanicki Lampart Sierakowski założył obok drugie miasto o nazwie Lampartopol i osadził tam sukienników, którym w latach 1645-50 nadał znaczne przywileje. Zniszczenie obu miast spowodowały wojny szwedzkie. Pewne ożywienie nastąpiło w XIX w., gdy rozpoczęto prace melioracyjne w dolinie Obry, a liczba mieszkańców w 1861 r. doszła do 1040. W powstaniu wielkopolskim Kopanica została zdobyta 11 stycznia 1919 r. i była ważnym punktem obrony linii Obry przed Niemcami, a powstańcy stąd prowadzili ataki na Kargową. Z powodu słabego rozwoju i położenia przy granicy utraciła w 1934 r. prawa miejskie.
Zachowały się fragmenty dawnego układu urbanistycznego z dwoma rynkami, Starym od płd. (prostokątnym) i Nowym od płn. (kwadratowym). Zabudowa Kopanicy jest parterowa, kalenicowa, przeważnie z poł. XIX w. Na Starym Rynku stoi figura Matki Bożej Królowej, upamiętniająca ofiary II wojny światowej ustawiona tu w 1989 roku.
Kościół NMP Wniebowziętej - ufundowany za zgodą króla Władysława Jagiełły w 1408 roku - istniał pierwotnie w Wielkiej Wsi. Obecny, neogotycki na planie krzyża łacińskiego, z wysoką wieżą zegarową od zach., zbudowany został w 1885 r. Wnętrze kryje strop, ozdobiony polichromią. Wyposażenie (ołtarz główny z obrazami Matki Boskiej i rzeźbami św. Piotra i Pawła, ołtarze boczne Świętego Krzyża i św. Antoniego) utrzymane jest w stylu neogotyckim. Wewnątrz znajduje się też tablica z 1930 r. ku czci żołnierzy polskich poległych w 1793 r. w Kargowej w obronę granic Polski.
Na cmentarzu, znajdującym się na wschód od kościoła, po lewej stronie głównej dróżki blisko wejścia spoczywa 17-letnia Anna Sewohl z pobliskiego Nowego Jaromierza, łączniczka w powstaniu wielkopolskim, która zginęła w 1919 r. Przy bramie wejściowej na cmentarz w 1991 r. wybudowano grotę Pana Jezusa
Nieco dalej na płn., znajduje się dawny kościół ewangelicki z lat 1858-59, neoromański, z kwadratową wieżą pozbawioną hełmu (zawalił się po 1945 r.). Po wojnie służył jako magazyn, obecnie jest nieużytkowany. Po przeciwnej stronie ulicy stoi pastorówka z 1873 r. Przed dawną karczmą (później restauracja "Dyliżans"), odnowioną w 1970 r., rośnie dąb o obw. 280 cm.
ZABYTKI W KOPANICY
Fragmenty dawnego układu urbanistycznego z dwoma rynkami, Starym od południa (prostokątnym) i Nowym od północy (kwadratowym). Nowy rynek zwany dawniej Nowym Miastem założony został w 1641 roku przez Lamparta Sierakowskiego
Zabudowa z około połowy XIX wieku - murowana, zwarta, kalenicowa, parterowa; domy trzy- i czteroosiowe, z boków z bramami przejazdowymi zamkniętymi półkoliście, kryte dwuspadowo. W głębi Kościół NMP Wniebowziętej
KOSCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Wniebowezięcia N. P. Marii. Parafia została utworzona w 1408 r. Na miejscu kościoła drewnianego z 1688 r. zbudowano obecny, neogotycki, murowany (1885 r). W kościele: kielich barokowy z 1680 r., wg zatartego napisu - fundacji M. Loykowicza (?), z literami fundatora ML DB PR na stopie, pacyfikaty w kształcie krzyża z XVII w., ze stop± z około 1700 r. ze znakiem złotnika poznańskiego Krzysztofa Neumanna, mniejszy: krzyż z XVII w.,ze stopu z pierwszej. połowy XVIII.w.
Figura Matki Bożej Królowej na Starym Rynku, upamiętniajca ofiary II wojny światowej, ustawiona tu w 1989 r.
Pastorówka z 1873 r.
Dawny kościół ewangelicki z lat 1858-59, neoromański. Obecnie nieużytkowany. W rejestrze zabytków znajduje się od 2004 r.
